Dziś chcę podzielić się z Wami refleksjami na temat tego, czym różnią się od siebie wiedza, doświadczenie i kompetencja w kontekście kariery zawodowej. Po niemal dziesięciu latach pracy wreszcie zrozumiałem tę subtelną różnicę, którą chcę Wam dziś przybliżyć. Rozważmy też jak determinacja, motywacja i arogancja wpływają na naszą ścieżkę zawodową oraz jakich błędów warto unikać.
Pierwszą pracę zawodową rozpocząłem w firmie Travelex, globalnej korporacji finansowej. Byłem młody, pełen zapału i przekonany o swoich wysokich kompetencjach. Oczywiście po latach zupełnie inaczej postrzegam siebie w tamtym okresie. Znalazłem się w dość unikalnej sytuacji, bo do swojego grona przyjęli mnie niezwykle doświadczeni ludzie. Miałem okazję blisko pracować z dyrektorami na szczeblu krajowym, europejskim, globalnym.
Zadanie, które dostałem było naprawdę poważne. Firma pierwszy raz od wielu lat wchodziła na nowy rynek, a ja byłem jedynym managerem zatrudnionym w Polsce. Oznaczało to możliwość realnego rozwoju, choć równolegle było pełne wyzwań. Łącząc tę wyjątkową szansę z moją wewnętrzną motywacją i determinacją szybko stałem się kompetentny w mojej pracy. Wykonywałem swoje obowiązki na najwyższym poziomie, często przekraczając oczekiwania. Przynosiłem pomysły, współpracowałem proaktywnie z innymi działami i oddziałami firmy w innych krajach. Dostawałem regularnie bardzo pozytywny feedback.
I to właśnie spowodowało, że miałem bardzo zaburzony obraz mnie na rynku pracy. Pomyliłem to, że byłem kompetentny w swojej roli z wiedzą i doświadczeniem. Nie zdawałem sobie sprawy, że moje doświadczenie ogranicza się do konkretnej firmy, a świat jest znacznie większy. Moja wiedza i umiejętności nie były tak uniwersalne, jak sądziłem. Pewnie, gdybym chciał wtedy zmienić pracę, szybko okazałoby się, że inni pracodawcy nie pozycjonują tak wysoko CV lidera z rocznym doświadczeniem jak bym to sobie wyobrażał.
Rola Wiedzy
Co to właściwie jest wiedza? To wszelkie informacje i teoria, które czerpiemy z różnych źródeł, takich jak książki, internet, współpracownicy i nasi przełożeni. Ważne jest nie tylko przyswajanie wiedzy, ale także umiejętność efektywnego korzystania z niej. Każdy ma swój własny sposób nauki — niektórzy preferują filmy instruktażowe, inni książki, a ja zawsze lubiłem uczyć się od innych ludzi. Aktywnie korzystałem z doświadczenia moich współpracowników i szefów, zadając pytania, pracując nad projektami, rozwiązując przeróżne problemy.
Rola Doświadczenia
W kontekście pracy zawodowej, doświadczenie to znacznie więcej niż tylko liczba lat spędzonych na rynku pracy. To umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy, którą zdobyliśmy poprzez czytanie, słuchanie, uczenie się i obserwację. To także umiejętność łączenia faktów i rozwiązywania problemów, nawet w innych obszarach czy branżach. Doświadczenie daje nam perspektywę, która pozwala nam podejmować bardziej trafne decyzje.
Zdobywanie doświadczenia to proces, który jednym zajmuje dłużej, innym krócej. A są i ludzie, którzy przez 20 lat nadal nie potrafią łączyć kropek. Istnieje oczywiście korelacja między ilością lat na rynku pracy a zebranym doświadczeniem. Jednak jest zdecydowanie luźniejsza niż mogłoby się wydawać. Znam ludzi, którzy pracują 5 lat, a są absolutnie doświadczeni.
Im człowiek bardziej doświadczony, tym bardziej rozumie, że nie da się na wszystko przygotować. Że zawsze coś nas zaskoczy. Możemy w naszym obszarze czy branży pracować wiele lat, a i tak prędzej czy później znajdziemy się w sytuacji, która będzie od nas wymagała bardzo kreatywnego podejścia i nowych rozwiązań.
Tym bardziej, jeśli na rynku pracy jesteś kilka lat, kompletnie niczego jeszcze nie widziałeś. Cokolwiek Ci się teraz wydaje, praca Cię jeszcze bardzo mocno zaskoczy. Ważne, żeby w takich sytuacjach zachować otwarty umysł i szukać nowych ścieżek. Biznes jest jedną wielką zmienną i nie da się go opanować w pełni.
Kompetencje a Bańka Rynkowa
Bycie kompetentnym w pewnym obszarze rynkowym jest ważne, ale trzeba pamiętać, że nasze kompetencje mogą nie dać się łatwo przenieść na inne firmy lub branże. Właśnie dlatego powinniśmy stale poszukiwać rozwoju. Kiedy czujemy, że wszystko już wiemy i że nic nas nie może zaskoczyć, to po prostu powinniśmy poszukać nowych wyzwań. W innej organizacji czy obszarze rynku szybko okaże się, że jednak mamy sporo miejsca na rozwój naszych kompetencji zawodowych.
Podsumowanie
Podsumowując, wiedza to informacja, możemy nawet powiedzieć, teoria. Doświadczenie to praktyka, to umiejętność wykorzystania wiedzy w konkretnych sytuacjach biznesowych. Połączenie tych dwóch rzeczy tworzy kompetencje. Niemniej jednak można być kompetentnym w wąskiej specjalizacji rynkowej, w konkretnym przedsiębiorstwie, i mieć trudności z przeniesieniem tych umiejętności do innych firm czy branż. Dlatego tak ważne jest, aby budować kompetencje, rozwijać wiedzę i zdobywać różnorodne doświadczenia. Unikniemy w ten sposób pułapki, gdzie nasze umiejętności stają się zbyt specjalistyczne i stosowalne tylko do jednej firmy. To może znacząco obniżyć naszą wartość na rynku pracy.
Napisałem osobny wpis o tym, co zrobiłbym, gdybym zaczynał teraz od zera na rynku pracy. Zachęcam do sprawdzenia.
Pamiętajmy jednak, że to nie są jedyne aspekty brane pod uwagę podczas rekrutacji na konkretne stanowisko. Istnieje oczywiście wiele innych czynników, takich jak umiejętność pracy w zespole, umiejętności miękkie, zdolności komunikacyjne, znajomość języków obcych, motywacja, i wiele innych. Niemniej jednak uważam, że refleksje nad naszymi kompetencjami stanowią świetną bazę do zrozumienia, gdzie obecnie się znajdujemy, czego nam brakuje i co faktycznie nas ogranicza w kontekście kariery zawodowej.
Obejrzyj film:
